Wind kan je niet zien. Wat wind veroorzaakt, zie en hoor je wel. Zeker deze stormwind in februari. Hij laat de kale bomen diep buigen, fluit gierend om de boerderij, jaagt meeuwen voor zich uit en rukt zo hard aan de hoeve dat het gebinte kraakt. In deze nacht gebeurt waar velen bang voor waren: dijken breken en metersdiep zeewater stroomt met onweerstaanbare kracht over wat gisteren nog land was. Golven breken kapot tegen muren die langzaam bezwijken. De eerste vloed hebben ze weerstaan. Deze tweede niet.

Zijn vader zet hem en Leentje, zijn zusje, op de houten deur van de schuur en gaat dan door het dakraam terug om moeder te halen. Als hij binnen is, stort de boerderij in. Voortgejaagd door wind en golven drijft hij met zijn zusje weg. Hun hulpgeroep verwaait en omgeven door strobalen, kadavers en houten meubels verdwijnen ze steeds verder van wat eens hun boerderij was. Ze worden gered door militairen in een amfibievaartuig. Zijn zusje is dan al dood. Noch Leentje, noch zijn ouders heeft hij weergezien.

Een kinderloze tante en oom in Rotterdam vangen hem op. Tegen wil en dank worden ze opvoeders van een tienjarig kind. Ze weten wat hij heeft meegemaakt, maar hoe inlevend ze ook proberen te zijn, er valt geen voorstelling maken van die uren op dat vlot. De kou, kadavers, wind en golven, onzekerheid, angst en verlatenheid; het moet vast vreselijk zijn geweest, maar dat inleven is voor hen een lastige zaak. Nu is het hun taak om dit getraumatiseerde weeskind op te voeden. Daar hebben ze nooit voor geleerd en ze proberen daarom het leven weer zo gewoon mogelijk te laten zijn. Trauma’s laten verdwijnen door te doen alsof er niets is voorgevallen, lukt niet. Hij krijgt geen antwoorden op zijn vele vragen. Als hij wil verhalen van de verschrikkelijke dromen die hij bijna elke nacht heeft, helpen woorden als: ‘Het is voorbij, Wim. Je moet er maar niet meer aan denken’, hem niet veel verder. Ze verstaan ook zijn panische angst niet zodra ze in de buurt van veel water komen. Een zomers dagje aan zee of een wandeling over de Parkkade langs de Nieuwe Maas kunnen ze wel vergeten en de enige manier om met hem naar de Kuip van Feijenoord te gaan, is de Maastunnel te gebruiken. Zolang hij geen groot water ziet, gaat het goed.

Onbegrijpelijk vinden ze zijn afkeer van de douche. Na de verbouwing van hun arbeidershuisje was er een echte douche gekomen maar Wim vertikte het om daar gebruik van te maken. Je wordt ook schoon als je met een washandje bij de wasbak staat, was zijn standpunt.

Zodra hij zijn rijbewijs heeft, gaat hij met de motor naar zijn geboortegrond om te ontdekken dat niets meer is zoals het was. Hij bezoekt het graf van zijn ouders en zusje. Het doet hem weinig. Weggedrongen herinneringen hebben zijn emoties beïnvloedt. Hij leest hun namen, staat lange tijd stil en buigt dan diep. Zijn laatste eer aan hen die er ooit waren en nooit meer zullen zijn.

Het enige monument dat hij echt wil zien, is het beeld in Kruiningen. De vrouw op een natuurstenen sokkel. Vanonder de omgeslagen deken steekt een kinderhandje. Voor hem het handje van Leentje. Hij heeft haar niet kunnen redden. Hij wist niet eens dat ze naast hem dood lag te gaan. Fluisterend leest hij de tekst op de sokkel:

Hoort gij de zee achter mijn Hart?
Dan zal ik heen zijn
En gij zult met de zee alleen zijn.
De golven zullen breken in Uw hart.

De laatste zin raakt hem omdat hij meer weet. Niet alleen de golven braken. Ook zijn hart is weggeslagen en wat overbleef is leegte. Net als toen. Met de zee alleen, omgeven door wrakhout, dode dieren en een stervend zusje. Hij weet zich schuldig. Leentje had misschien nog geleefd als hij haar tegen zich aangehouden had, haar verwarmt en beschut. Dat deed hij niet. Met krampachtig angst klemde hij zich vast aan die deur en had geen oog voor Leentje.

Zodra het kan, verhuist hij naar het oosten van het land. Daar, waar de straten boven zeeniveau liggen, voelt hij zich wat veiliger. Het bestaan is eenvoudig. Elke werkdag stapt hij op de fiets om naar zijn werk te gaan en elke avond komt hij thuis, kookt zijn potje, kijkt tv en knutselt aan de modelspoorbaan. Zo kabbelen de jaren voorbij. Een partner zoekt hij niet. Hij durft zich niet binden. De angst dat je opnieuw een geliefde kan verliezen, is te groot. Dat hij een zonderling is, een stille en teruggetrokken man weet hij als geen ander. Niemand weet van zijn zware last. Waarom zou je een ander deelgenoot maken van jouw falen, jouw schuld en angst? Zwijgen is toch goud?

Als in de herfst de wind zich soms tot stormkracht ontwikkeld, wordt hij onrustig. Hij kan niet naar bed en blijft, met de trapdeur open, stil aan tafel zitten. Schoenen aan en de jas binnen handbereik. En elke keer drijft hij op de schuurdeur, voelt de kou, ziet de boerderij instorten en proeft het zoute water op zijn lippen.

De buren vindt hem. Een arts stelt een acuut hartfalen vast. De zoektocht naar familie levert niets op en Lena, een maatschappelijk werkster, ontfermt zich namens de gemeente over dit geval. Haar speuren door het huis levert opmerkelijke zaken op. Zo is de douchecabine een bergruimte. Er staat een vrieskastje, stofzuiger en schoonmaakspullen. In de achterkamer een stellage met een indrukwekkend spoorwegemplacement en in een kastje vindt ze dikke, volgeschreven schriften. Het blijken dagboeken te zijn. Zij begint te lezen en kan daarmee niet meer stoppen. Gaandeweg wordt deze Wim een bekende.

De begrafenis is sober. Er zijn wat collega’s, de buren en Lena. Ze bestelt een grafsteen. In sierlijke, bijna golvende letters staat zijn naam geschreven. Daaronder, in de hoop dat het deze getergde ziel zal helpen de eeuwige rust te vinden, de Bijbeltekst:

“En de zee was niet meer”

© Peter Gortworst feb./jul 2022

Wil je meer van deze schrijver lezen? Bestel dan zijn boek ‘Wraak kent geen winnaars’.
http://www.boekenbestellen.nl/boek/wraak-kent-geen-winnaars