Nog niet zo heel lang geleden had ik een gedachtewisseling met een bekende over het gedrag van dieren. De vraag was of dieren, bij alles wat ze doen, een doel hebben. Zijn ze altijd bezig met overleven en voortplanten of doen ze ook zo maar iets omdat ze er gewoon zin in hebben? En zou dat gedrag dan ingegeven worden door instinct of kunnen ze er echt over nadenken.

We kwamen op deze vraag door een houtduif die op een lantaarnpaal zat. Hij zat al een tijdje stil om zich heen te kijken toen hij plotseling een rondje door de straat vloog en weer op dezelfde paal ging zitten. Dit herhaalde zich verschillende malen maar de gevlogen rondjes waren niet hetzelfde. Het was geen baltsvlucht en er waren ook geen andere houtduiven die hij misschien moest verjagen.  Ogenschijnlijk vloog hij ‘zomaar’ een rondje. Waarom doet hij dit? Gewoon omdat hij er zin in heeft of is het een instinct wat zegt dat hij dit moet doen?

Ik weet dat je op moet passen met het invullen van menselijk gedrag bij dieren maar wat wij m.i met dieren gemeen hebben is ‘resultaatgedrag’. Wij vertonen en onderhouden vaak gedrag omdat het ons iets oplevert. Een hond gaat doodliggen of geeft een poot omdat iets lekkers of aandacht de beloning is. Bij ons kan het een goed gevoel zijn of een schouderklopje maar ook macht of aanzien. Wie een documentaire bekijkt over een wolvenfamilie leert veel over wolven maar ook over zichzelf.

We kwamen er niet uit. Want wat als je andere menselijke zaken gaat noemen zoals irritatie, pesten, neerslachtigheid of opgewektheid? Een enkele keer kan je misschien zeggen dat je het weet getuige de volgende anekdote over een fazantenhaan:

Het is nog vroeg en ik rij met een plezierige snelheid door een mooi stukje Drenthe. Ik ben net een stil dorpje gepasseerd en de weg voert nu door stukjes bos en langs heidevelden. Plukken nevel hangen laag over het land en de zon is een grote oranje bol aan de oostelijke hemel. Het zal niet lang duren en dan heeft zij kracht genoeg om deze ochtendnevel op te lossen. Het wordt vast een mooie dag.

De optocht komt van rechts. Vanuit een paar struiken lopen twee fazantenhennen achter elkaar de weg over. Een mooie haan loopt daar achter. Hij wordt gevolgd door nog twee hennen. Ze vullen precies mijn weghelft. Ik trap op de rem, weet dat ik nooit op tijd voor deze optocht kan stoppen en sla met mijn hand op de claxon. De eerste twee hennen schieten naar links, de laatste twee naar rechts en ik zie de haan twijfelen. Welke kant gaat hij op? Wie van de dames moet hij volgen? Hij kijkt om, kijkt vooruit en blijft besluiteloos midden op de weg staan. Een doffe klap en een wolk van veren. In mijn spiegel zie ik hem over de weg rollen en midden op de rijbaan tot stilstand komen.

Voorzichtig stuur ik de berm in en stap uit. Ik loop terug om de haan van de weg te halen. Hij is echt wel dood. Uit de snavel komt wat bloed en de ogen zijn half dicht. Ik leg hem een stuk van de weg af op een open stukje heide. Een smakelijk en gemakkelijk hapje voor een eventuele vos of buizerd.

Van de hennen geen spoor. In één wrede klap vier weduwen. Besluiteloosheid kan dus ook dodelijk zijn.

©peter gortworst

foto’s: http://www.standaard.be / http://www.tremele.nl

….als je dit verhaaltje de moeite van het delen waard vindt, ga er dan maar van uit dat ik daar geen moeite mee heb….