Ga nu eens hier zitten en kijk dan eens naar dat schilderij. Je moet je niet afvragen of je het mooi vindt of wat het moet voorstellen. Je moet je alleen maar laten leiden door wat je voelt. Niet denken in correcte plaatjes of waarheden. Wat roept dit schilderij bij je op? Wordt je er blij van of onrustig? Verdrietig misschien of boos? Ik schilder mijn gevoel en ben gewoon nieuwsgierig of dat gevoel met het jouwe overeen komt.

Hoe ik begonnen ben? Tja, eigenlijk omdat ik uitgedaagd ben. Alleen degene die dat gedaan heeft weet dat niet. Ik was, omdat ik wat tijd over had, een galerie ingelopen. Niet omdat kunst mij zo erg interesseerde maar omdat het er gezellig uitzag en het binnen warmer was dan buiten. Er hingen echt mooie schilderijen. Landschappen, portretten en stillevens. Aan één wand hingen werken van Corneille met discreet kleine prijskaartjes waarop een fors bedrag stond. Die schilderijen ken je vast wel. Werken in felle kleuren met figuurtjes zoals kinderen ze tekenen. Armen en handen als harken, rare monden en grote ogen op de gekste plaatsen. En voor die schilderijen stond een echtpaar en de man zei alleen maar dat iedereen dat wel kon maken. Dat was voor mij de uitdaging en die is blijven hangen.

Nee, ik heb er niet direct iets mee gedaan. Het was één van die dingen die je ooit nog wil gaan doen. Stom eigenlijk want wie zegt je dat ‘ooit’ werkelijk komt? Gelukkig liep het bij mij anders. Volgens mij maanden later, was ik met mijn vriendin in de stad. In zo’n winkel waar ze van alles voor een zacht prijsje verkopen zag ik een paar maagdelijk witte schilderdoeken staan. De uitdaging zat nog in mijn achterhoofd en, min of meer in een opwelling, heb ik toen een middelgroot exemplaar gekocht. Mijn vriendin snapte er niets van. Ja, je vertelt toch niet elke gedachte die door je hoofd schiet of een idee wat ooit is blijven hangen? Ik heb toen ook niet veel uitgelegd. Zal wel wat gezegd hebben van iets willen proberen of zo…..

Zondagmiddag heb ik het doek in de schuur op de werkbank gezet. Verf was er genoeg. Gewone verf wel te verstaan en kwasten had ik in soorten en maten. Ik wist precies wat ik wilde schilderen. Je bent er vooraf toch al zo mee bezig dat het hele idee al kant-en-klaar is. Het moet alleen nog maar gedaan worden. Ik schilderde, bijna beeldvullend, een geel vierkant figuur met de neus aan de rechterkant en één groot, zwart omrand, rood oog. Armen als harken in het zwart en voeten die er uit zagen als losse sokken. Ook zwart. Alles wat toen nog wit was heb ik blauw gemaakt en dat was het. Weet je dat ik helemaal blij geworden was? Wat ik vooraf bedacht had was nu werkelijkheid geworden. Inderdaad, iedereen kan het. Zelfs ik.

Mijn vriendin vond het mooi. Nu weet ik best dat zij niet de meest objectieve bewonderaarster is maar toen zij vroeg wat het voorstelde wist ik het eigenlijk niet. Waarom een geel figuur wat naar rechts kijkt en een blauwe achtergrond? Geen idee! Of het uit mijzelf kwam, vroeg ze. Ja, dat wel. Ik had geen voorbeeld bij de hand gehad. Dan moest ik dit maar vaker doen, meende ze. En dat heb ik dus gedaan. Ik struinde elke doe-het-zelfzaak af naar restpartijen verf. Elke denkbare kleur was goed. Ik doe dat nu nog maar moet wel zeggen dat helblauwe en rode kleuren mijn voorkeur hebben.

Voor mij is het mooiste van schilderen de rust die het mij geeft. Ik klieder niet maar wat. Ik ben echt geconcentreerd bezig en het enige waar ik aan denk is bijvoorbeeld de lijn die ik op dat moment schilder en vlak langs het rode vlak moet lopen. Nu is dat hele precieze niets voor mij. Ik heb, omdat ik ook wat anders wilde proberen, met schetsboek en potloden voor de Grote Kerk gestaan. Nou, die op papier krijgen lukte mij echt niet. Perspectief, maten die moeten kloppen, allerhande tierelantijntjes….. ik werd er gek van. Ik verlies mij in details en wil bij wijze van spreken, elke baksteen tekenen. Nee, dat was niets voor mij. Nu is alles wat je goed wil doen moeilijk maar dit was voor mij een brug te ver.

Mijn doorbraak kwam eigenlijk heel onverwacht vooral omdat ik er niet zo mee bezig was. Als je werken van Herman Brood ziet of Anton Heyboer, dan weet je dat je één van de vele kleine twijgjes van de boom bent. Stomtoevallig las ik dat er een kunstmarkt gehouden zou worden. Veel te laat natuurlijk om een kraam te huren dus ik ben er heen gegaan en heb mijn schilderijen tegen de muur van een huis gezet. Een hoop gezeur met de organisatie. Het was niet de bedoeling dat elke amateur zo maar ergens zijn werken neerzet. Maar goed, ik heb het afgekocht. Aan belangstelling geen gebrek gehad en maar één werk verkocht. Stom hè, ik had vooraf helemaal niet nagedacht over prijzen. Toen die man vroeg wat het kostte zei ik, zomaar uit de blue, vijftig euro. Hij betaalde grif en vroeg mijn telefoonnummer. Later bleek het een galeriehouder te zijn. Mijn werk had hij doorverkocht met een nul achter het bedrag wat hij er voor betaald had.

Het is mijn grootste afnemer geworden. Ik denk dat 80% van wat ik maak door hem verkocht wordt en ik kan er van leven. Dat is een plezierige bijkomstigheid maar er zal vast een moment komen waarop men uitgekeken is op mijn werk. Weet je, mijn doel als kunstenaar, ja, zo zie ik mijzelf ondertussen, is niet om als schilder geliefd te zijn of om bewondert te worden. Ik schilder omdat ik mooie dingen wil maken. Veel kunstenaars denken trouwens zo. Vaak zet ik mijn eerste streep verf op het doek en weet dan nog niet wat ik ga maken. Ik laat het maar gebeuren en soms wordt ik zelf ontroerd door wat het uiteindelijk is geworden. Kan jij die rel nog herinneren met die overzichtstentoonstelling van mij? Dat doek met die davidsster en dat katholieke kruis? Ik heb commentaren gelezen met stellingen die klonken als bronzen klokken en ik heb nooit geweten dat ik dergelijke standpunten of meningen had. Voor mij pasten die ster en dat kruis toen op dat schilderij. Ze moesten er op staan omdat mijn gevoel dat zei. Meer niet.

Ja, ik ben een gevoelsmens. Dat zijn alle kunstenaars toch? Ik ben het geworden, moet ik zeggen. Nee, ik was het altijd al maar heb het gaandeweg toegelaten. Dat is een spannend proces geweest. Ik kan niet verstandelijk beredeneren waarom dat vlak rood moet zijn of waarom er niet twee maar drie ogen in dat zogenaamde beest zitten. Als mijn gevoel zegt dat het goed is, dan is het ook zo. Luisteren naar jezelf is én lastig én mooi. Niet luisteren naar anderen hoort, wat dit schilderwerk betreft dan, daar bij. Als ik wel geluisterd had, was ik nu niet meer in de weer met potten hemaverf en restpartijen van de bouwmarkt. Dan had ik tubes gehad met onverklaarbare namen van moeilijke kleuren. Nee, dit gaat prima zo.

Maar goed, jij werkt dus voor een landelijke krant en dit interview komt er zaterdag in? Kan ik het mooi uitknippen en kopiëren. Stuur ik het de volgende vragensteller wel toe als ze mij weer willen ondervragen. Elke keer hetzelfde verhaal vertellen voelt gewoon niet goed.

©peter gortworst

foto: http://www.ell-is.nl