Ik vind schrijfopdrachten niet leuk. Er zit iets in van ‘moeten’  en dat spoort niet met de levensfase waarin ik nu zit. Die zou je bijna een anarchistische fase kunnen noemen. Vroeger moest er van alles maar nu moet er nog heel weinig, vind ik. Als er nu iemand is die zegt dat er iets moet, ga ik vragen waarom. En wonder o wonder, vaak blijkt dat er van die noodzaak tot moeten weinig over blijft.   Ik kan wel zeggen dat het prettig leeft.

Een schrijfopdracht is dus iets wat met moeten te maken heeft en dat wringt. Het liefst schrijf ik als de inspiratie, de tijd, de gelegenheid of de zin er is en natuurlijk is het ook handig als er iets is waarover ik kan schrijven. Misschien is het wel goed voor mijn ontwikkeling als schrijver om buiten mijn comfortzone te gaan en mij te wagen aan een onderwerp met een tijdslimiet. Misschien komen er onverwachte talenten boven drijven en misschien treed ik wel buiten mijzelf. Lijkt mij wel een mooi en niet alledaags gezicht: zo’n mannetje voor zijn computer die, typend met twee vingers, een verhaaltje schrijft maar nee, ik pas. Ik ga niet in opdracht schrijven en al helemaal niet als ik zelf de opdrachtgever ben.

Hoe kon ik zo dom zijn om te beslissen dat er dit jaar een kerstverhaal moest komen? Ik schat dat er al twee eeuwen lang door tienduizenden schrijvers kerstverhalen geschreven worden. Alles wat een normaal mens verzinnen kan is al geschreven: een slecht geplande reis naar Bethlehem door een jong stel waarbij zij ook nog eens in verwachting is, diepe gedachten van een os, een ezel of, en hoe verzin je het, een kerstboom, de handel en wandel van een onontwikkelde herder die zichzelf plotseling in een stal vindt, in lompen gehulde en dus arme kindertjes die, met of zonder zwavelstokjes, doodvriezen, ingesneeuwde mensen die kerst vieren met droge beschuiten en ijskoud water, uit het zicht verdwenen gezins- of familieleden die uitgerekend op kerstavond op de stoep staan tot ruimtereizigers die de overblijfselen vinden van wat eens de ster van Bethlehem zou zijn. Verzin het en het is al eens geschreven.

En nu vindt deze sukkelaar dat hij een kerstverhaal moet schrijven. Waarom? Voor wie? Worden er überhaupt nog wel kerstverhalen gelezen? Toen ik jong en onbedorven was werd dat wel gedaan. Op de diverse verenigingen en natuurlijk thuis. Stichtelijke verhalen die ingebed waren in een religieus soort kerstviering waarbij niet het ‘amen’ het slot was maar het kerstdiner. Niet echt een ongedwongen feest. Er moest veel en er mocht weinig. Het moest natuurlijk gezellig zijn, van het eten moest je genieten want er was geld en veel tijd in gestoken, het ‘hoe hoort het’ was belangrijk en uiteraard zat je daar in je beste zondagse kleren.

Een kerstverhaal. In wezen is er maar één echt kerstverhaal en dat staat in de bijbel. Nee, van mij hoeft je het niet te geloven. Het is, historisch gezien, een onmogelijk verhaal. Maar wel één van de verhalen die diepe sporen hebben getrokken in de geschiedenis. Meer dan de schrijvers waarschijnlijk ooit voor mogelijk hadden gehouden en misschien wel meer dan hen lief was. Het is één van die verhalen die bepalend was en weer kan zijn voor onze huidige maatschappij. Je hoeft daarvoor niet diep gelovig te zijn of de grootste atheïst. Een gezond verstand en wat medemenselijkheid is voldoende. Want stel dat meneer Erdogan besluit om de ‘afspraken’ niet meer na te komen en de stroom vluchtelingen weer op gang komt. Dan hoop ik dat we de boer zijn die de stal ter beschikking stelt en dat er in de herberg wél plaats is voor al die Jozeffen en Maria’s.

Van mij dus geen zoete verhalen die de kerstsfeer zo gevoelig kunnen raken. De echte verhalen zijn al indrukwekkend genoeg.

© peter gortworst / nov. 2016