Meestal zijn mensen niet zo scheutig met mededelingen over hun lichamelijke of geestelijke welzijn. De ‘inner circle’ wordt, meestal slechts dan wanneer de noodzaak daartoe bestaat, op de hoogte gehouden maar volslagen onbekenden krijgen niets te horen. Voor hen geldt het snel gegeven antwoord “prima” op de vraag “Hoe maakt u het?” of variaties daarop zoals “Hoe is het?”

Oppervlakkigheid, luchtigheid en beleefdheidsfrasen vieren hier hoogtij. Voor je het weet ben je een hypochonder, zeurpiet of iemand die altijd wat te klagen moet hebben en, uitzonderingen daar gelaten, dat is niet iets wat je graag wilt. Het zou ook onverwachte effecten hebben. Neem alleen maar de duur van een gesprek. Ons maatschappelijk verkeer zou danig ontwricht raken als mensen serieus gaan vertellen hoe het werkelijk met hen gaat en dan ook nog een luisterend oor vinden. Obers die bij de klant even aan tafel gaan zitten om te horen dat de vrouw, die een kopje koffie met een gebakje wilde nuttigen, zich grote zorgen maakt over haar dochter. Een automonteur die een kwartier extra tijd op de rekening van de klant zet omdat het verhaal over de verschoven rugwervels gedeeld moest worden. De rechter die op het prevelend “Hoe maakt U het?” van de verdachte, deze deelgenoot maakt van de zorgen die hij heeft over de werkdruk en de vrees dat de, door de rechterlijke macht genomen veroordelingen, daardoor mogelijk minder zorgvuldig tot stand gekomen zijn.

Onze maatschappij is hier niet (meer) op ingericht en ja, je mag je afvragen of we daarmee gelukkig moeten zijn.

Ons welzijn delen wij met hen die dicht bij ons staan en hoe dichter bij, hoe gedetailleerder de mededelingen worden. Het is daarom opvallend dat er plaatsen en momenten zijn waar deze schroom of de terughoudendheid weg valt. Zonder zichtbare moeite worden er aan mensen die je amper kent en misschien nooit meer ziet, mededelingen gedaan over zichtbare en onzichtbare kwalen en worden zorgen en diepe gedachten gedeeld over ‘hoe straks’, relaties en levensverwachtingen. Eén van die plaatsen is de plek waar de min of meer mobiele patiënten van een ziekenhuis mogen roken.

Zo is daar Arthur. Een grote, forse man op leeftijd. Hij is in zijn eigen rolstoel naar het ziekenhuis gekomen. Zijn rechter onderbeen was hij al kwijt en nu is de houten broodplank met de punt op zijn linkervoet gevallen. “….en ik heb suiker, dus dan weet je het wel….” laat hij veelbetekenend weten. Ferdinand heeft nog één long en nu is er iets met zijn darmen zodat hij een kunstmatige uitgang heeft gekregen. De slonzige en lange Manfred stond op een keukenstoel en is ongelukkig gevallen. Een gecompliceerde breuk in de bovenarm was het resultaat en verdorie, wat is het nu lastig om een shagje te draaien. Bij Netty, een broodmagere jonge vrouw, moeten de medicijnen bijgesteld worden. Ze bleef maar afvallen en dat was niet de bedoeling.

“En dan wil je werken en dat mag je en kan je niet. Anderen kunnen dat wel en die willen niet,” zegt Ferdinand: “Ik ben toch nog veel te jong om de rest van mijn leven een invalide te zijn?” Netty valt hem bij: “Ik ben in mijn hele leven maar drie maanden werkeloos geweest en nu heeft mijn baas laten weten dat er voor mij geen plaats meer is in het bedrijf. Maar hij is nog niet met mij klaar! Volgens mij kan dat niet zomaar!” “Ik had mij mijn pensioen ook anders voorgesteld,” doet Arthur een duit in het zakje. “Mijn huis heb ik zelf jarenlang lopen verbouwen, is helemaal afbetaald en nu moet ik het verkopen. Wie houdt er nu bij verbouwen rekening met iets van rolstoelvriendelijkheid?”

De zon is doorgebroken en ik besluit het groepje te verlaten en een kleine wandeling te maken door de tuin van het ziekenhuis. Op een bankje zit een mooie jonge vrouw. Zij lacht mij vriendelijk toe en door een klein stukje opzij te schuiven laat zij mij uitnodigend weten om even naast haar te gaan zitten. We raken aan de praat en het blijkt dat zij morgen onder het mes gaat.

“Ik ben drager van het BRCA-gen en morgen halen ze de eierstokken weg. Dat maakt mij het dominosteentje wat uit de rij wordt gehaald en zo de val van de rest voorkomt. Nee, dat is geen makkelijke beslissing. Het heeft mij jaren gekost om tot dit besluit te komen maar nu weet ik het zeker. Wat moet ik, als ik ooit een dochter gekregen zou hebben, tegen haar zeggen? Sorry, ik wilde gewoon graag een kind maar de kans dat je kanker krijgt is heel groot en jouw dochters kunnen het ook krijgen? Denk je dat ze mij dankbaar zal zijn?

Ik heb besloten de lijn van mij en die van het gen door te knippen. Ik plant mij niet voort en dat gen dus ook niet. Opoffering? Ja, zo zie jij het misschien. Voor mij is het een voorkomen van een heleboel ellende. Weet je, er zijn genoeg stellen die kinderen willen en waarbij het heel moeilijk gaat. Die al of niet met kunstgrepen blijven proberen en blijven hopen. Bij mij is het duidelijk: het kan niet meer. Punt! En ben ik daarom ‘minder vrouw’? Hangt het af van het vermogen om kinderen te krijgen of je een volwaardige vrouw bent? Wat een onzin! O, er zullen vast nog wel momenten komen dat het niet hebben van kinderen pijn zal doen maar dat is het resultaat van mijn eigen keuze.

Bijkomend voordeel is dat ik minder kans heb om kanker te krijgen. Goddank heb ik een man die helemaal achter mij staat. Adoptie? Misschien maar dat is nu nog net een brug te ver. Hoezo ‘je bent bijzonder’? Kijk om je heen. Zie jij hier, of waar dan ook, één gewoon mens rondlopen? Iedereen wordt door het leven geraakt. Is het niet door je eigen leven dan is het wel door het leven van een ander.”

Ik mocht de volgende dag naar huis en nam afscheid van mensen die ik waarschijnlijk nooit meer zal zien. Thuis zocht ik het slotkoraal op van een Bachcantate. Oude woorden die een nieuwe, andere lading gekregen hebben.

Subdue us by Thy goodness

Awake us by Thy grace

that men whose hearts are weary

may life anew embrace.

And though earth’s woes be near us

Thy Spirit still shall cheer us.

All praise and thanks to Thee.

(J.S. Bach, uit BWV 22)

© peter gortworst / aug 2014

….mocht je dit verhaaltje de moeite van het delen waard vinden, ga er dan maar van uit dat ik daar geen moeite mee heb…