Dit korte verhaal is geschreven in augustus 1916. Inmiddels is het 2020 en er is niets van deze ontwikkelingen terecht gekomen. Gelukkig niet zelfs. De fantasie blijft fantasie en heeft goddank geen enkele profetische waarde gehad. Nu moeten we leven met een virus. Wie had dat kunnen denken?

Gezien de omstandigheden heeft hij nog geluk gehad. De krant die hij nu bezorgt is kort na de komst van het nieuwe kabinet, de officiële regeringskrant geworden. De Volkskrant en Trouw zijn door minister Bosma verboden en de overige landelijke kranten zijn gemarginaliseerd. Men zegt dat Trouw weer ondergronds is gegaan. Hij kent de betekenis daarvan maar vindt het moeilijk om dat te geloven. Het is iets wat te maken heeft met het verleden, met de geschiedenis, maar het is toch niet iets wat nu weer gebeurt? Zijn collega-krantenbezorgers werden één voor één bedankt voor hun goede diensten maar hij mocht blijven. Jammer dat de verdiensten er niet op vooruit zijn gegaan. Er zitten steeds minder harde guldens in het zakje dat hij elke week krijgt. Zijn baas zegt dat het moeilijke tijden zijn. Hij sprak van ‘overleven’. Alsof hij hoopt op betere tijden. Voorlopig zijn er elke week minder kranten te bezorgen. Toen hij dat thuis vertelde lachte zijn vader schamper.
‘Wakker Nederland is wakker geworden en ze zijn terecht gekomen in een nachtmerrie,’ heeft hij gezegd om er aan toe te voegen dat je dat krijgt als je naar het domste deel van het volk luistert.

Zijn vader is niet dom. Toen hij bij de rechtbank ontslagen werd en geen recht meer mocht spreken, hebben ze direct het huis verkocht. Nu wonen ze elf hoog in een flat en hij mist de tuin met de kleine vijver.
‘Hier kunnen we het wel even uitzingen,’ had zijn vader gezegd maar alle noten kan hij niet meer halen.
Daarom maakt hij nu ’s nachts de perrons van het station schoon. Sinds de echte schoonmakers bijna allemaal weg zijn, is daar altijd wel werk te krijgen. Zwaar en vies werk maar samen met wat oud-collega’s en vrienden maken ze er het beste van.

Hij wil net zo slim worden als zijn vader maar of dat gaat lukken weet hij nog niet. Er zijn op school veel leraren verdwenen. Mevrouw Timmer mist hij nog het meest. Zij weet veel van de geschiedenis en kan daar boeiend over vertellen. Zelf nalezen in de boeken van school kan niet meer. Minister Beertema heeft alle boeken in beslag genomen en er nieuwe boeken voor in de plaats gegeven. Toen zijn vader het boek ging lezen werd hij er stil van.
‘Vergeet wat je hieruit leert,’ heeft hij gezegd en sinds die tijd leert zijn vader hem geschiedenis.

Nog twee kranten. Hij draait de Rembrandtlaan in en plotseling staat er een agent op de straat.
‘Stop, politie,’ zegt de man, ‘Je ID-kaart.’
Een andere agent haalt de twee kranten uit zijn fietstas en onderzoekt nauwgezet de tas. Hij weet wel waarom. Andere jongens verdienden wat bij door in het geheim halalvlees te bezorgen. In de tas hadden ze een dubbele bodem. Hij durfde dat niet. Het was hem te gevaarlijk.
‘Hé Jaap, wist je dit?’ vraagt de tasonderzoeker aan de andere agent.
Wijzend op de voorpagina van de krant zegt hij:
‘Die de Roon heeft politiek asiel aangevraagd in Duitsland! Wat een verrader!’
‘Hoe komt hij daar dan terecht?’ vraagt de ander. ‘Wacht, ik zal het even lezen.’
In sneltreinvaart leest hij het artikel. Het blijkt dat minister de Roon in Duitsland heeft gevraagd of er toch niet een handelsakkoord met Nederland gesloten kan worden. Ze zijn het smokkelen meer dan zat.  Ondanks soldaten die bij de grens alles controleren, lukt het niet om deze potdicht te houden. Toen Duitsland het verzoek van de Roon afwees, heeft hij asiel aangevraagd. Zijn verzoek is in behandeling. De krant vindt zijn handelswijze zeer laakbaar. Wat minister-president Wilders daarvan vindt, weet men nog niet. Er is nog geen reactie gekomen. Met een handbeweging als teken dat hij mag doorrijden, gaan de twee gezagsdragers weer op de stoep staan en bespreken deze nieuwe ontwikkeling.

Thuis vindt hij zijn vader en moeder aan de kleine keukentafel. Het laatste nieuws is hen al ter ore gekomen. Het valt zijn vader mee dat het in de krant staat. De boycot die over Nederland is uitgeroepen en er de oorzaak van is dat de Rotterdamse haven stil ligt, Schiphol bijna een oase van rust en stilte is geworden en de varkens- en kippenboeren moeten stoppen wegens gebrek aan voer en afzetmogelijkheden, staat niet in de krant. ‘Hoe slechter het gaat hoe beter het is. Die verdomde gulden is geen cent meer waard. Raak een Nederlander in zijn portemonnee en ziet, hij wordt zo rechts of links als de pest. Nog even en het is dag Geert, dag Madlener, dag Fritsma of hoe die hele belachelijke kliek ook mag heten!’

‘Moet jij niet naar school?’ vraagt zijn moeder.
Hij knikt en staat op om zijn tas te halen.
‘Wat heb je vandaag?’ vraagt zijn vader.
‘Er is alleen voor wiskunde een leraar. Ik zal dus zo wel weer thuis zijn.’
‘Wiskunde….’ zegt zijn vader, ‘Daar kunnen ze weinig aan verklooien. Hoewel…? Nee, zo erg zal het toch niet zijn? Doe je best jongen’.

© peter gortworst / aug 2016
foto:  www.trouw.nl